In dit boek staan de verhalen van veertien mensen die in de Tweede Wereldoorlog moesten onderduiken omdat ze Joods waren. Volgens Adolf Hitler, de leider van de nazipartij in Duitsland, waren de Joden de oorzaak van al het kwaad op aarde. Daarom moesten ze vernietigd worden. Mijn moeder was één van hen.
Ze was toen — in de zomer van 1942 — een meisje van bijna zes jaar oud. Als kind was ik al nieuwsgierig naar haar onderduikverhaal. Ze vertelde me ongeveer wat er gebeurd was. Vooral de stukjes die spannend waren, of waar ze bang was geweest of verdrietig, maakten veel indruk op mij.
Toen ik me later ging verdiepen in andere onderduikers ontdekte ik dat hun verhalen allemaal heel verschillend zijn. En dat de meeste onderduikers de oorlog niet overleefd hadden, omdat ze werden verraden of ontdekt werden tijdens zoekacties. Het bekendste voorbeeld daarvan is Anne Frank, van wie het dagboek over de hele wereld gelezen wordt. Mijn moeder had geluk gehad.
Maar hoe ging dat eigenlijk, onderduiken? Waar moest je naartoe? Wie kon je vertrouwen? Hoe kwam je aan geld om de onderduik te betalen? Wat deed je als je bang was? Dat soort vragen heb ik gesteld aan mannen en vrouwen die nu oud zijn, maar die in de oorlog jongens en meisjes waren. Hun ervaringen lees je hier.
Lees, kijk en luister!
Marcel Prins
Deze site is ontwikkeld door:
Heeft u nog vragen of suggesties?
Neemt u dan contact op met Marcel Prins: info@marcelprins.com
Dit boek was er niet geweest zonder de medewerking van de mensen die ons hun verhaal hebben verteld. Het was niet alleen voor henzelf vaak moeilijk om het verleden terug te halen, ook de mensen met wie ze getrouwd zijn werden door de verhalen soms opnieuw met pijnlijke herinneringen van henzelf of van hun man of vrouw geconfronteerd. Wij zijn deze mensen allemaal zeer dankbaar: Harry Cohen, Sieny Cohen-Kattenburg, Jack Eljon, Betty Eljon-Peperwortel, Bloeme Evers-Emden,Michel Goldsteen, Didje Goldsteen-Uijterschout, Bennie Kosses, Lammie Kosses-Drenth, Lowina de Levie, Jacques Lisser, Lies Lisser-Elion, Donald de Marcas, Sonja de Marcas-Bernd't, Maurice Meijer, Leni Meijer-de Vries, Marja Minderman van Driessel, Ad Prins, Rita Prins-Degen, Johan Sanders, Jaap Sitters, Carla Sitters-van der Horst, Arnold Weijel en Rose Marie Weijel-Kahn.
En natuurlijk de fondsen die dit project mogelijk maakten: het Nederlands Letterenfonds, de Stichting Collectieve Maror-gelden Nederland, het Mediafonds, het Nederland Fonds voor de Film, de Mondriaanstichting en de Stichting Christelijke Pers. De Joodse Omroep voor het vertrouwen en de ondersteuning vanaf het allereerste begin, zowel moreel als financieel.
Voor het hoofdstuk Drie piano's hebben wij dankbaar gebruikgemaakt van het boek Jelle van Jaap Sitters, en voor Morgenochtend, dan haal ik haar van de aantekeningen van Bloeme Evers-Emden. In één verhaal is een naam op verzoek van de geïnterviewde veranderd.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |